Thirja1F2


			Himara Zgjedhje. Kengetari i nohur Savas Shatras jep koncert ne Spile. Mijera Himariote festonin mbremjen e te Premtes me rastin e zgjedhjeve. Bollano del i pari ne Himare por nuk mundi te siguronte balotazhin pasi nuk mori vota ne Laberi dhe ne Lukove. 10 europarlamentare greke ne Himare. Retrospektive. Nga Stavri Marko Himare. Zbarkim masiv i himarioteve ne vendlindje ne prag te zgjedhjeve te pergjithshme politike ne Shqiperi. Te ardhur per te mbeshtetur patriotin e tyre Vasil Bollano ne kete fushate te trazuar, rreth 1500 himariote, kane mberitur nga Athina me 40 autobuze ne krahinen e Himares. Nderkaq te premten ne daten 22 Qershor, Spilea e populluar nga vendasit eshte entuziazmuar kur kane degjuar kengetarin epiriot Savas Shatras te kendonte kenget e vjetra te Epirit dhe te Himares ne sheshin e Spilese. Interesant ishte fakti se te ardhurit emigrante kane mbajtur ne duar flamuj te vegjel grek ne shenje mbeshtetje te kantidatit te Omonias Vasil Bollano. Nderkaq dita e diele 24 Qershor e mbushur jo vetem nga emigrante te shumte patriote nga Himara por dhe me vezhgues te huaj dhe vendas, gazetare dhe europarlamentare greke, kaloj mjaft e qete dhe pa patur problemin me te vogel. Perpara disa ditesh i mirenjohuri Napolon Rondo i cituar dhe nga shtypi shqiptar, kishte ngritur disa here flamurin grek ne Himare ne oborin e shtepise se tij, gje qe kishte shkaktuar reagim ne shtypin shqiptar, por qe nuk ka sjelle ndonje gje te re, pasi "butesia" ne kete fushate parlamentare nga ana shqiptare i kishte kaluar kufijte imagjinare. Keshtu krereve te Omonias ne Himare iu kerkua nga ana e policise qe te ndikonin ne kete incident por ata iu pergjigjen se "eshte e drejta e cdo individi te ngreje cte doje ne oborin e shtepise se tij, pasi eshte ceshtje ndergjeje". Megjithate dhe pse policia e Himares kishte lidhur ekstra nje link informativ me Tiranen drejte per se drejti, forcat policore ne Himare dukeshin te ishin "jo agresive dhe te qeta" ne krahasim me zgjedhjet skandaloze te 15 tetorit 2000. Me kete rast ne Himare kishin zbarkuar dhe 10 eurodeputete greke te cilet vecse pane zhvillimin e zgjedhjeve dhe u larguan per ne Greqi se bashku dhe me emigrantet himariote. Por dita e votimeve kishte dhe te papriturat e saj. Qe ne oret e para te mengjesit, u duk qarte se votat do te manipuloheshin ndersa ne Dhermi ne qendren ne Kondraqin e famshem te zgjedhjeve te 15 Tetorit, ne kutine e votimit kishin munguar 150 flete votimi. Por deri ne darke cdo gje do te ishte e qete dhe ne fund te provimit elektoral Vasil Bollano kishte fituar ne gjithe zonen e Himares 60% te votave te votuara. Sipas anetarit te komisionit qendror zonal te votimit Nr. 97 Sotir Bollano (perfaqesuesi i Omonias), Vasil Bollano nuk mundi te kalonte ne balotazh pasi ne Himare numri i votuesve nuk ishte i kenaqshem, per Bollanon do te mjaftonin vetem 2300 vota, por dy rivalet e tij Brokaj dhe Nuraj perkatesisht PS dhe PD, kishin ndare mes tyre Laberine dhe Lukoven madje kishin mare vota dhe ne Himare, por ne ato dy zona, Vasil Bollano nuk kishte fituar asnje vote. Balotazhi kalon Brokajn dhe Nurajn fitorja sipas parashikimeve me sa duket do ti buzeqeshe te parit. Gjenda e qete e situates se votimeve ne Himare, ishte parashikuar pasi qeveria shqiptare u perball ndaj kritikave te shumta te komunitetit nderkombetar perfshi Grupi Nderkombetar i Krizave ICG, ODIR si dhe nje note e kujdesshme e nisur nga Washingtoni ne adrese te Kryeministrit Ilir Meta, per "Vemendje te vecante ne trajtimin e situates zgjedhore ndaj grekeve etnike ne Himare" Cfare treguan zgjedhjet parlamentare te Qershorit? Asgje me teper sec ishte parashikuar. Omonia do te pesonte nje zhgenjim te madh dhe se per fat te keq himariotet patriote dhe trima treguan se jane optimiste per te ardhmen e vendit te tyre. Por Omonia nuk kishte respektuar se paku dhe kriteret qe i kishte premtuar votuesve himariote se "Vasil Bollanon do ta vendosnin te tretin ne listen propocionale te PBDNJ-se ne se u jepnin mijera vota dhe te mos fitonte ai vete" ndersa me pas, e kishin vendosur ne vendin e 11-te ne propocional. Reagimet e para kane filluar dhe per kete dy lideret perkatesisht Melo dhe Dule (i cili u mund per deputet ne zonen me te mire te minoritetit grek qe historikisht eshte fituar nga Omonia ne Dropull) te cilet do te dalin deputete nga propocionali me kontributin e vecante te himarioteve, pergatiten te largohen nga pozicioni i tyre per tia lene vendin te tjereve, me te afte dhe me te zote per te ngritur zerin per te drejtat e Himares dhe grekeve epiriote ne pergjigthesi qe jetojne ne Shqiperi. Por mjegulli qendron akoma i paqarte perderisa eksponente te Pasokut nga njera ane kane pershendetur fitoren e socialisteve ne Shqiperi dhe nga ana tjetren bejne sikur tregojne interes per minoritetin dhe ne vecanti per Himaren. Ne viziten e fundit qe ambasadori Grek ne Tirane Iliopulos kishte bere ne Himare, ai ishte ndeshur me ankesa te shumta te himarioteve te cilet i kane kerkuar shpjegime qe nga vizat e mundimshme dhe deri tek investimet greke qe per cudine me te madhe mungojne thellesisht dhe ku, ne "Himaren helene" "Nuk keni hedhur asnje qindarke dhrahmi ne Himare per 10 vjet z.ambasador, vecse nje vrime ne uje ka bere Greqia per Himaren, ndersa neve po bejme beteje me gjithe Shqiperine, qeverine, partite politike dhe gazetat e tyre" eshte shprehur Petro Konomi me rastin e nje dreke pune, ne nje nga lokalet e aferta me detin ne Spile. Rezultati i aritur nga Vasil Bollano ka treguar megjithate se ai eshte vertete fitues i zgjedhjeve lokale te Tetor 2000 dhe se populli i Himares ka votuar ne perqindje me te vogel kete here, por per ate. Tani i ngelet Himares te rizgjoje elementet e inteligjences se saj per te perballuar sakrifica akoma me te medha, pasi predispozicioni per te fituar zgjedhjet parlamentare kete here do te kishte qene me i suksesshem ne se Enosi Himarioton ne Athine te mos ishte nxituar per te degjuar disa zyrtare te Athines (PASOK) me ne krye te derguarit e tyre ne Shqiperi Vangjel Dulen dhe Vasil Melo. Himara duhet te votoje per veten dhe djemte e saj dhe jo per karieriste te cileve tashme u ka dale boja. Ne jemi ne pritje te trasparences qe duhet te bejne kreret e Omonias eperfshi Dule dhe Bollanon me rastin e zgjedhjeve parlamentare te deshtuara per Omonian. Me duhet te falenderoj dhe nje here sakrificen e mijera himarioteve te cilet kur i therret momenti per Himaren, jane te gatshem te ballafaqohen qofte me cdo ndjenje patriotike himariote. Himare 24 Qershor 2001.

SI VAZHDON TE LEGJITIMOHET GRABITJA E PRONES SE HIMARIOTEVE

		Përse heshtin institucionet për pronën

	Nga Remzi Ndreu

Është detyrim kushtetues i Presidentit të Republikës, i Kryeministrit, i Kryetarit të Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe i Avokatit të Popullit të preokupohen për kthimin e pronave pronarëve të grabitur nga shteti i diktaturës.
Fatkeqësisht të gjithë këta, sëbashku me Gjykatën Kushtetuese, heshtin para faktit se ekipi i ricikluar në politikë dhe në pushtet po zbaton strategjinë e përpunuar nga Ramiz Alia, (publikuar në disa gazeta të përditshme), në zbatim të së cilës akoma sot e kësaj dite pronat nuk po u kthehen trashigimtarëve të ligjshëm, ashtu siç e kërkojnë normat e Kushtetutës në fuqi, protokolli Nr. 1 i konventës dhe vetë "Koventa e të Drejtave dhe Lirive Universale të Njeriut", zbatimi i të cilave është i detyrueshëm. Është paradosal fakti se, për pasuritë e paluajtshme, të grabitura nga regjimi i diktaturës vazhdon të mbahet në përdorim sot e kësaj dite emërtimi "Pronë Shtetërore", në një kohë kur kushtetuta e vitit 1976 u shfuqizua me ligjin 7491 dt. 29 .4 1991. "Për dispozitat kryesore kushtetuese", data në të cilën duhej të bëhej edhe rehabilitimi ekonomik i pronarëve të shpronësuar, sipas titullit të mirëfilltë të pronësisë. Këtu zënë fill gabimet e periudhës poskomuniste në Shqipëri. Nuk ka pasojë pa shkak dhe vendi u fut në krizë dhe në anarki sepse u shkel e drejta e pronës dhe nuk po zbatohet as kushtetuta. Koalicioni i majtë në pushtet praktikisht nuk ka bërë asgjë veçse ka abuzuar me afatin 2-3 vjeçar të caktuar në nenin 181/1 të Kushtetutës. Ky afat do të ishte i përshtatshëm vetëm për kthimin e një "rente" të munguar sipas praktikës gjyqësore të Strasburgut ose siç ka vepruar shteti shqiptar me shqiptaroamerikanët.
Kur të vendoset demokracia, pasuritë e shtetëzuara me dhunë e me shpërblim nga diktatura, duhen kthyer menjëherë, pa mëdyshje sipas Nenit 1 të Protokollit 1 të konventës si dhe neneve 4, 5 ,41/2, 122/2, 182/2 të Kushtetutës, dispozita këto që janë taksative, të detyrueshme për t'u zbatuar. Për fat të keq të të gjithë shqiptarëve, në interes të një politike klanore dhe antidemokratike, vazhdon dhuna shtetërore mbi pronën private. Ligji "Për kthimin dhe kompensimin e ish pronarëve", nr. 7698 datë 15.4. 93 në nenin 1 thotë: "Ky ligj u njeh ish-pronarëve a trashëgimtarëve të tyre të drejtën e pronësisë për pronat e shtetëzuara, të shpronësuara ose të konfiskuara, sipas akteve ligjore, nënligjore e vendimit të gjykatës, të dala pas datës 29 nëntor 1944, ose të marra pa të drejtë nga shteti me çdo mënyrë tjetër". Shumë qartë me këtë nen ligjvënësi pranon marrjen e pronës pa të drejtë nga shteti dhe njeh se shteti ka shkelur të drejtën e pronës në dëm të pronarëve të ligjshëm, por për shkaqet që u thanë më sipër politika postkomuniste po vazhdon të mos ta respektojë titullin e mirëfilltë të pronësisë dhe ta mbajë të zhveshur pronarin nga prona e tij e ligjshme. Kudo ka shumë për të thënë por zonat turistike dhe bregdetare janë më të preferuarat nga politikanët që kanë abuzuar me postin dhe sot këto abuzime mund të evidentohen nëse një vullnet i tillë do të egzistojë ashtu siç pretendojnë të ashtuquajturit e majtë.
Ligji "Për zhvillimin e pronave që kanë përparësi zhvillimin e turizmit" nr. 7665 dt. 21.01.1993 mbahet në fuqi sepse ju intereson pushtetarëve pasi vazhdon të shfrytëzohet për të krijuar "alibinë" e grabitjes. Sipas nenit 1 të këtij ligji "Person istimuluar" quhet çdo përson fizik apo juridik, vendas ose i huaj, i autorizuar për të kryer veprimtari të stimuluar, të cilit në nenet e tjera i njihen një mori lehtësish me kusht që ai të angazhohet në një marrëveshje qiraje afatgjatë me Ministrin e Turizmit, si përfaqsues ligjor i pronarit. Në këtë ligj, neni 7, pika (ë) përcakton: " Të drejtat për t'u angazhuar në një veprimtari të stimuluar i jepen një personi të stimuluar, me kusht që ai të pranojë lidhjen e një marrëveshje qiraje me Ministrin e Turizmit, i caktuar në këtë ligj si përfaqësues ligjor i pronarit për marrjen në përdorim të truallit së bashku me pasuritë e patundshme, që ndodhen mbi të, për të ushtruar veprimtarinë e stimuluar. Ministria e Turizmit mund të lidhë marrëveshje për shitjen e truallit me një person të stimuluar, në kushtet e parashikuara në legjislacionin shqiptar". Kjo dispozitë është haptas e padrejtë dhe ajuridike, sepse i jep të drejtë titullarit të një institucioni shtetëror, pa asnjë titull pronësie, që të disponojë e të lidhë marrëveshje për tjetërsim ose dhënien në përdorim të një trualli a pasurie të paluajtshme, që i përket tjetërkujt. Ç'marrëveshje mund të lidhë kryetari i Komitetit të Zhvillimit të Turizmit për një truall a pasuri të paluajtshme që është e pronarit të shpronësuar nga diktatura dhe që nuk po i kthehet këtij të fundit, pikërisht për shkak se Komiteti i Zhvillimit të Turizmit është konceptuar dhe funksionon si një mekanizëm për të grabitur pronarin e ligjshëm, sepse është vetë shteti, që shkel e mohon lirinë dhe të drejtat themelore të shtetasve të shpronësuar me dhunë e pa shpërblim. Absurdi shprehet në nenin 13 të këtij ligji, që thotë: "Për çështjet që trajton ky ligj do të zbatohen dispozitat e tij, pavarësisht se ç'parashikojnë dispozitat e tij ligjore". Pra ky ligj bëhet i paatakueshëm, ndonëse vjen në kundërshtim me dispozitat e ligjeve të tjera në fuqi, ose që mund të dalin më vonë.

E si mund të justifikohet Kryetari i Komunitetit të Zhvillimit të Turizmit të lidhë marrëveshje qiraje, madje afatgjatë me një person të tretë, fillimisht për 25 vjet e që mund të zgjatet deri në 99 vjet. Të gjitha kontratat që mund të jenë lidhur për tokat e ish -pronarëve, janë në kundërshtim me Kushtetutën, pasi mohojnë të drejtat e pronarëve të ligjshëm. Një fjalë e urtë e zonave të Veriut thotë: "mos të qoftë dreqi aty ku nuk duan të të dëgjojnë", si dhe thënia tjetër se "peshku qelbet nga koka". Janë të mirënjohura ankesat e zbatimit të këtij të ashtuquajturi "përson të stimuluar" në gjirin e Lalëzit, në bregdetin e Vlorës dhe të Himarës dhe heshtjen absurde të institucioneve përgjegjëse për zgjidhjen e problemit. Para pak javësh z. Vranicki, i mirënjohur si dashamirës i shqiptarëve dhe i demokracisë në Shqipëri, bashkë me ekipin e biznesmenëve austriakë, të interesuar për zhvillimin e turizmit, vizituan zonat turistike. Këto ditë edhe ambasadori italian, Bova shprehu interes për investime të kapitalit italian në fushën e turizmit. Ne dëshirojmë që pas këtyre lëvizjeve të mos fshihet intriga ndaj të drejtës së ligjshme të pronarëve autoktonë, duke luajtur me letrën e faktit të kryer sepse gjërat pa themel sjellin vetëm kaos dhe ato nuk mund të kenë jetë të gjatë.

Kryetar i Partisë Bashkimi Demokrat

Deputet i Kuvendit të Shqipërisë (marre nga Shekulli dt 7.05.2001)

Limprecht: Mbeshtesim marreveshjen PD - PS per listat e votuesve Ju faleminderit qe me ftuat per t'ju folur sot. Fakti qe ne jemi ne gjendje ta mbajme kete diskutim ne Universitetin e Shkodres perben nje hap perpara ne situaten e sigurise ne Shqiperi. Ai pasqyron vleren qe u japin Shtetet e Bashkuara zhvillimit te marredhenieve me te gjithe popullin dhe institucionet shqiptare, ne jug dhe ne veri, ne fshat dhe ne qytet, ne te gjithe vendin. Shqiperia ka bere nje perparim te rendesishem ne rrugen e saj drejt demokracise dhe une shpresoj se do ta vazhdoje edhe ne zgjedhjet e qershorit. Ju po ballafaqoheni me nje gur themeltar te demokracise, i cili mund te perforcoje apo te ktheje mbrapsht levizjen tuaj drejt rrjedhes kryesore evropiane. Zgjedhjet lokale te tetorit ishin nje hap pozitiv ne drejtimin e duhur, por disamangesi te dukshme procedurale e bene komunitetin nderkombetar te rekomandoje reforma te metejshme dhe te jape asistence per te siguruar qe zgjedhjet parlamentare te jene ne konformitet me standardet nderkombetare. Ne besojme se procesi qe po zhvillohet per implementimin e ketyre reformave dhe forcimin e institucioneve zgjedhore ne thelb ka qene nje proces i shendoshe. Mbetet ende pune per te bere, por secili prej jush ka pushtetin dhe pergjegjesine qe te ndihmoje ne sigurimin e zgjedhjeve te suksesshme parlamentare. Sot, une deshiroj te trajtoj keto ceshtje. Se pari do te flas per ceshtjet qe rezultuan nga zgjedhjet e tetorit. Se dyti, do te permend fushat e perparimit te bere qe atehere. Se fundi, do te diskutoj sfidat qe mbeten per zgjedhjet e ardhshme ne syte e komunitetit nderkombetar. Zgjedhjet lokale te tetorit ishin domethenese ne dy aspekte paresore. Se pari, ato treguan nje perparim te vertete nga zgjedhjet e dhjete viteve te meparshme ne ecjen drejt standardeve nderkombetare te zgjedhjeve dhe rrjedhes kryesore evropiane. Vezhguesit nderkombetare ne pergjithesi ishin dakord se pervec nje fare tensioni, zgjedhjet u zhvilluan ne nje atmosfere vecanerisht paqesore. Vezhguesit e zgjedhjeve te Ambasades ishin sidomos te impresionuar me perpjekjet e medha te shqiptareve per te shkuar ne qendrat e votimit dhe per te ushtruar te drejten e tyre te votes ne nje klime zgjedhore te qete dhe miqesore. Prania e policise ishte evidente ne qendrat e votimit dhe postblloqet ne te gjithe vendin dhe ne pergjithesi ajo i permbushi detyrat e saj ne menyre efikase dhe te permbajtur. Ne shpresojme te shohim nje entuziazem dhe respekt te ngjashem per procesin e votimit ne zgjedhjet e ardhshme. Nje vecori e dyte e zgjedhjeve lokale ishte se ato ofruan nje mundesi per identifikimin dhe korrigjimin e parregullsive zgjedhore me qellim qete behen permiresimet per zgjedhjet e ardhshme kombetare. Megjithese vezhguesit nderkombetare nuk konstatuan incidente te perhapur dhune apo mashtrimi, pati raportime te besueshme per parregullsi si ne raundin e pare, ashtu edhe ne te dytin. Per shembull, ne tre nga trembedhjete qendrat e votimit te Himares, vezhguesit nderkombetare deshmuan per parregullsi kundra Partise se te Drejtave te Njeriut, dhe retorika nacionaliste nga te dyja palet ne Himare kontribuoi ne nje atmosfere te ndere......... Vezhguesit nderkombetare dhe ata vendas identifikuan edhe mangesi proceduriale. Keto perfshinin pasaktesi ne listat e votuesve, mungesa te trainimit ne kohen e duhur per komisionet e qendrave te votimit, pergjigje te pakenaqshme nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe gjykatave ndaj ankesave ne lidhje me zgjedhjet, si dhe edukim i pamjaftueshem i publikut mbi menyren si funksionon procesi zgjedhor. Sic mund te deshmojne SHBA asnje proces zgjedhor nuk eshte i imunizuar ndaj parregullsive teknike. Asistenca nderkombetare mund te ndihmoje ne zgjidhjen e ketyre ceshtjeve. Sidoqofte, eshte po aq, ne mos edhe me e rendesishme, qe qeveria dhe partite politike te punojne se bashku per te gjetur zgjidhje edhe per probleme te tilla.
ZGJEDHJET E OMONIA-s TURP PËR PËRFAQËSIMIN E HIMARËS Kantidati Vasil Bollano I vetëm pa asnjë "kundërshtarë" mer OK nga njerëzit e Dules dhe jo nga inteligjenca himariote. Omonia në krizë për fitoren në zgjedhjet e Qershorit 2001. Dule dhe Melo duhet të japin dorëheqje në se PBDNJ dhe OMONIA dalin minimalisht në këto zgjedhje. Tiranë. Reagim I menjëhershëm himariot në Tiranë. Zgjedhjet për kantidatin e OMONIA-s vecanërisht për Himarën, kanë shtangur gjithë diasporën himariote vecanërisht në Tiranë.Dhe ndërsa pritej një kthesë e Kryetarit të saj Vangjel Dule, pas kritikave të shumta që janë bërë në adresë të tij vecanërisht për trasparencën e kantidatit për Himarën, cdo gjë e ka vulosur OMONIA këtë javë në Gjirokastër. Vasil Bollano njeriu I afërt I Dules ka konkuruar I vetëm dhe ka fituar pa asnjë konkurent tjetër (!). Megjithatë zhvillimet në OMONIA tregojnë se qysh prej zgjedhjes së Vangjel Dules më së fundi në Dhjetorin e kaluar, në krye të saj, fryma demokratike e të zgjedhurve nuk ekziston. Sic dihet Dule me ndihmën e ish ambasadorit grek në Tiranë Malas si dhe të konsullit grek në Gjirokastër Peidhoti, ka dalë I vetëm pa asnjë kantidatë nga ato zgjedhje për kryetar të OMONIA-s dhe fitoi I vetëm me vota të cilat nuk ishin aspak demokratike, me duar përpjetë dhe jo me votim të fshehtë. Që këtu kjo organizatë e ka humbur ndjenjën zgjedhore dhe respektin e hierarkisë në mënyrë demokratike. Më pas Dule I ofron dy miqve të tij detyrën e z.kryetarit përkatësisht Bollano dhe Mici I cili pa asnjë kuptim kërkon të kantidojë në Sarandë duke "fituar" me vajzën e Theodhori Bezhanit, Kostandinën, pa patur kurfarë lidhje me Sarandën ndërsa vetë është nga Korca. Lëvizjet e tyre mbajnë vulën e Vangjel Dules I cili në OMONIA është I gjithë pushtetshëm. Sipas disa burimeve zyrtare, mendohet që OMONIA të investojë për fushatë shuma të mëdha vecanërisht në Himarë, Sarandë dhe Dropull ku kantidon Dule. Dhe përfundimi dihet. OMONIA nuk ka asnjë program gjatë fushatës së tanishme. Vetë Vasil Bollano nuk ka afruar në Himarë qoftë dhe një bashkëbisedim me qytetarët e tij për te treguar aftësitë e tij dhe programin që ai përfaqëson në këto zgjedhje. Sigurisht me nivelin e OMONIA-s në Himarë, ku e gjithë kryesia e saj, është për tu ardhur shumë keq, nuk ka asnjëri shkollën e mesme, përfshi dhe vetë zotin Bollano, vendimet e saj të lënë mjaft për të dëshiruar. Për inteligjencën himariote,të qënurit grek nuk do të thotë se këtë kërkon Himara, kaq pretendon dhe OMONIA. Kjo trevë mijëvjecare ka një trashëgimi, kulturë dhe histori të shkruar në kalanë homeriane të Himarës, ka një vëndndodhje me epërsi të padiskutueshme turistike, ka një klimë të mahnitshme, një det fantastik dhe të gjitha sa më lart, duhen programuar duke kërkuar bashkëpunim të gjithanshëm, në radhë të parë nga inteligjenca e saj dhe pastaj përfshirja në pazaret e partive politike shqiptare. Por mos përfshirja e mendimeve të inteligjencës himariote si në Tiranë dhe në Washington, atëherë ngelen në vendosmërinë që Dule në bashkëpunim me disa lokalist të ashtëquajtur patriotë në Athinë, të marin vendime të tilla duke thëritur vazhdimisht "I KAIMENI HIMARA" dhe duke lënë në prapambetje të madhe krahinën e Himarës. Himara ka nevojë të marë pronat dhe tokat e saj që nga Nivica dhe deri në Palasë. Ka nevojë të thith investime të huaja dhe të celë banka, ka nevojë të ruajë kulturën dhe identitetin e saj, ka nevojë për politikë kozmopolite dhe jo ekstremiste, ka nevojë për shkolla dhe universitete duke filluar nga greqisht dhe deri në anglisht. Unë kam monitoruar investimet që janë kryer në Himarë dhe për fatin e keq nuk kam konstatuar asnjë investim nga qeveria greke, përvec qindra tonellatave me ndihma ushqimore që erdhën deri në vitin 1997. Por tani Himara është tjetër jo ajo e disa viteve më parë. Politika lokaliste që vazhdimisht ushqen OMONIA në Himarë, ka bërë që shumë banorë të Himarës të vetë izolohen duke kaluar dhe caqet e lokalistëve. Kështu ekstremizmi I shfaqur herë pas here nga "Enosi Himarioton" I Athinës, ka dëmtuar mjaft imazhin e banorëve të Himarës duke krijuar përcarje. Kështu ndjenja e të folurit vetëm në greqisht, ka larguar mjaft prej traditës fshatrat shqipfolëse të krahinës së Himarës dhe si e tillë rezikohet që OMONIA në strategjinë e saj pretendon vetëm të thotë se "këtu në Himarë jam dhe unë" dhe asgjë më shumë. Në se është ky pretendimi I OMONIA-s dhe jo të ketë përfaqësuesin e saj në parlamentin shqiptar me votat e të gjithë krahinës, atëherë OMONIA-s I ngelet vetëm të shpërbëhet pasi nuk ka përfaqësuesit e vetë në kuvendin shqiptar. Duhet theksuar se lëvizjet e Dules që kur ka ardhur në krye të OMONIA-s kanë bërë që Minoriteti Grek në Shqipëri të shkojë drejt shuarjes, ndryshe nga cfar ishte më parë kur Gjyqi I të Pestëve në 1994, mblodhi gjithë krerët më të lartë të politikës amerikane, përfshi senatin, që të mbrojë të drejtat e Minoritetit Grek në Shqipëri. Por atëherë të djathët në Greqi ishin në pushtet, ndërsa tani hijet e dyshimit të mos ekzistencës së OMONIA-s ka sigurisht një konkluzion, politika e butë e të majtëve me në krye Simitis, të cilët kanë deleguar në Shqipëri Vangjel Dulen. Kjo politikë vërehet dhe për Himarën, kur Dules I është deklaruar qartë që "Nuk duam kantidatë të fortë në Himarë (nënkupto Markon) prandaj nuk duam të kemi shqetësime" Nga ana tjetër këtë konjukturë e shfrytëzoi Partia Socialiste e cila I bëri ofertë Markos që të kantidonte nga Shoqëria Civile" por ai I parashtroi kushtet si: "Në fushatë do të flas greqisht dhe shqip dhe se do të shpall ngritjen e shkollave greke, lirine dhe të drejtat e njeriut si dhe një propagandë kozmopolite, në zhvillimin e zonës turistike" por kjo e fundit e refuzoi një kërkesë të tillë por dhe për arsyjen se OMONIA kishte vënë në shënjestër Bollanon dhe PS vendosi ta përballonte me kantidatin e saj me të njëjtën monedhë nacionaliste. Ngushtimi I politikave të OMONIA-s në Himarë, vjen dhe si rezultat I mos përfshirjes së inteligjencës himariote në radhët e saj. Këshilli I Pergjithshëm I OMONIA-s ka 45 anëtarë dhe prej tyre 2 janë himariotë, ndër ta Bollano z. Kryetar I saj. Tashmë ngelet që strategjia Melo, Dule e cila do të duket tek përfaqësimi I PBDNJ-së në propocional në këto zgjedhje, do të synojë vetëm tek lista emërore e saj. Të dy krerët më të lartë të PBDNJ-së nuk u intereson të dalë asnjë kantidatë nga zonat e tyre pasi në bazë të ligjit zgjedhor atje ku mer kantidatin nuk mer vota për partinë, duke humbur me mijëra vota, kështu që krerët kanë menduar vetëm për veten e tyre. Kjo do të thotë që zotërinjtë e mësipërm në se dalin minimalisht në këto zgjedhje, duhet të japin dorëheqje të parevokueshme, pas disfatës së madhe të aritur në zgjedhjet locale të Tetorit 2000. Deri në zgjedhjet e Qershorit unë do të jem shumë afër PBDNJ-së dhe OMONIA-s. Stavri Marko 10 Maj 2001
KRYETARI I OMONIA-s VANGJEL DULE PËRCARËS I INTERESAVE STRATEGJIKE TË HIMARËS "Himara ka nevojë për djemtë e saj dhe jo "Kalin e Trojës" që kërkon të rrëmbejë votat prej tyre për të dalë vetë në parlamentin shqiptar" Himarë. Më së fundi janë zbuluar lojërat që PBDNJ e cila përfaqësohet në Zgjedhjet e Ardheshme Parlamentare të 24 Qershorit nga OMONIA në Himarë. Gjithë fshatrat e Himarës përfshi dhe Lukovën, kanë qënë të shqetësuar për kantidatin që OMONIA do të vendoste për të konkuruar në 24 Qershor. Pasi u përcaktua strategjia që do të ndiqnin socialistët e Nanos, duke vënë në skenën e zgjedhjeve ish ministrin e mbrojtjes dhe njëkohësisht deputetin e Himarës Sabit Brokaj, OMONIA pret të vendosë përsëri si kantidat këtë herë për Parlamentin Shqiptar Vasil Bollanon. Vendimi ka qënë ekskluziv i marë nga Vangjel Dule i cili i ka mbushur mëndjen Bashkimit Himariot në Athinë se kantidati i vetëm do të jetë Bollano për OMONIA-n në Himarë. Sipas disa anëtarëve të Bashkimit Himariot në Athinë, Dules I është kërkuar të vendoset më I përshtatshmi ndër kantidatët duke respektuar traditën por dhe arsimimin si dhe profesionalitetin. Por vendimi ka qënë i menjëhershëm madje i shprehur dhe në shtypin shqiptar nga Vasil Melo kryetari i PBDNJ-së përpara disa kohësh se "Kantidati për Himarën do të jetë Vasil Bollano" Në fakt në shtypin shqiptar diskutohej emri i gazetarit Stavri Marko me një stazh të gjatë në jetën politike dhe shoqërore të vëndit, por vendosmëria e Vangjel Dules për të vendosur zëvëndësin e tij Bollano ka qënë fatale. Bollano i diplomuar me shkollë të mesme në Lushnjë, nuk e ka avantazhin për të kantiduar në rangjet politike shqiptare pasi opinioni shqiptar nuk jep notë kaluese për individë pa patur diplomën e shkollës së lartë. Por vendimi për kantidimin e tij ka qënë i menjëhershëm që kur në Këshillin e Përgjithshëm të OMONIA-s e përjashtun këtë kriter vetem për Bollanon. Sipas njerëzve më të afërt të Bollanos në Himarë, ekziston mundësia e allishverisheve financiare mes tyre gjatë fushatës por së paku që sot përflitet në Himarë është cështja e votave. Askush nuk ka besim se Bollano fiton në kantidimin e tij. Askush nuk beson se vërtet Bollano të jetë së paku më i fort se Brokaj, por një gjë është e sigurtë, që z. Bollano futet për të dhuruar deputet Vangjel Dulen. Sipas ligjit elektoral shqiptar, kur një parti politike, që në atë zonë nuk fiton kantidatin e saj, atëherë ajo mer votat që janë votuar propocionalisht për partine. Kjo do të thotë që votat që votojnë himariotët i mer zoti Dule i cili pretendon të futet në listën emërore të PBDNJ-së pas Vasil Melos. Por himariotët kanë kërkuar nga Vasil Bollano trasparencë duke i kërkuar që ti lë vëndin një të afti që konkuron me dinjitet për Himarën si gazetari Stavri Marko i cili është cilësuar pretendenti më i fortë për gjithë Himarën. Presionet e para kanë ardhur nga Palasa, Dhërmiu, Vunoi dhe Qeparoi të cilët i kanë kërkuar OMONIA-s të paraqesë trasparencë në përzgjedhjet e kantidaturave të saj. Sipas shtypit shqiptar, ka qënë Marko që në "Gazeta Shqiptare" e përditshme e pavarur në Shqipëri, i ka kërkuar trasparencë OMONIA-s për kantidatin e Himarës. Ndërkaq veprimet jo të sinqerta të Dules dhe Bollanos janë ndeshur dhe në Himarë. Anëtarët e kryesisë së OMONIA-s në Himarë Panajot Dhimoaleksi, Ilia Stramarko, Qiriako Malo, Kristo Marko etj, kanë reaguar negativisht kërkesës së kantidimit të Bollanos në Himarë. "Ne kemi nevojë për kantidatin tonë nga Himara që të themi fjalën në interes të Himarës dhe jo të japim votat për të futur Vangjel Dulen nga lista propocionale. Votat do të vihen në dyshim për OMONIA-n në se nuk reagojnë me trasparencë krerët e PBDNJ-së. "Në se ata e ndjejnë veten se fitojnë, atëherë le të konkurojnë vete në zonat e tyre" janë shprehur ata. Aleksander Guma Gazetar Profesionist
SHQIPËRIA OSE EUROPËN DHE TE DREJTAT E NJERIUT OSE NACIONALIZMIN, PRAPAMBETJEN DHE LARG SAJ. "Shqipëria të njohë dhe të respektojë minoritetet dhe pakicat e huaja kombëtare, si të njohura më parë, ashtu dhe të vetë deklaruara prej tyre" - Këshilli I Europës. Aanalizë rreth izolimit të ri të Shqipërisë nga Komuniteti Ndërkombëtar. Nga Stavri Marko Shqipëria ndahet me Europën pikërisht në Himarë. Kështu thonë në kryeqytetin shqiptar Tiranë, rreth problemit të Samitit të Zagrebit, e cila pasoi menjëherë pas rezolutave dhe vendimeve si të Parlamentit Europian ashtu dhe të Këshillit të Europës, ku Shqipëria u konsiderua si vendi që vazhdon të dhunojë të drejtat e njeriut. Rasti Gjikopulli u cilësua tradhëtare pasi kishte folur kundër Shqipërisë dhe kishte mbrojtur grekët, po ashtu qeveria ka vendosur të mos njohë asnjë grek në Himarë. Por nga ana tjetër situata në Shqipëri po përshpejtohet drejt destabilizimit pasi kaosi energjitik dhe tensionimet e qeverisë me opozitën e cila përditë proteston për dhunimet e votimeve të kaluara, po marin përpjestime të mëdha. Vëndi ka vështirësi të mëdha ekonomike pasi energjitika ka paralizuar gjithë sektorët jetikë. Analistët perëndimorë mendojnë se Shqipëria e cila në strategjinë e Paktit të Stabilitetit ka ngelur e fundit pasi nuk po mund të ndërtojë institucionet demokratike, e ka zanafillën në presionet që perëndimi po bën ndaj bllokadës energjitike dhe ndërprerjres së ndihmave financiare menjëherë pas zgjedhjeve lokale. Autonomia Lokale e Këshillit të Europës në raportin e saj adresuar qeverisë shqiptare, ndër katër kërkesat e saj, kishte problemet e minoriteteve të cilat duhet të ratifikoheshin prej saj. "Eshtë e lehtë - shprehet Doris Pack - mjaft të bëni reformat dhe menjëherë do t`ju pranojmë në Bashkimin Europian". Pra në aspektin e të drejtave të njeriut, cili zyrtar I lartë shqiptar do të firmosë kushtet për ratifikimin e minoriteteve në Shqipëri, ndërsa retorika nacionaliste është e vendosur të bllokojë cdo gjë në këtë drejtim? Kush do të vendosë në Parlamentin Shqiptar dhe në Qeveri që të thotë se "duhet të firmosim për minoritetin grek jo vetëm në Himarë por kudo që ai ndodhet madje dhe i vetëshpallur? Kush do të pranojë të celen shkollat greke dhe të ngrihet flamuri grek në Himarë?" Këto argumenta qarkullojnë në zyrat e Tiranës, por është e vështirë të veprohet pasi, retorika nacionaliste do ta quante tradhëtar atë partiak apo qeveritar që do ta bënte një gjë të tillë dhe ai person do të humbiste karierën e tij duke marë pas shpine një shuplakë të rëndë nacionaliste. E thënë troc, qeveria e Tiranës e pranon minoritetin grek autokton në Himarë dhe gjithandej, por e ka vonuar se askush nuk e mer mundimin që të deklarojë një vendim përfundimtar. Si e tillë presioni ndërkombëtar ritet deri atje sa për çështjen Himara, Parlamenti Europian pritet të fillojë një seancë plenare enkas për të. Ndërkaq situata politike jo e favorshme për qeverinë socialiste drejt europës, po shfrytëzohet nga partia më e madhe opozitare në Shqipëri. Protestat kanë një qëllim, që të rëzohet qeveria dhe krijimi I një qeverie teknike për të cuar vëndin në zgjedhje të reja të përshpejtuara. Kështu perëndimi po bën gati një mbështetje parciale dhe për Berishën i cili për të shpëtuar pushtetin është treguar i gatshëm të ratifiokjë konventat ndërkombëtare për minoritetet, por dhe pse ishte i pari që njohu dhunimin e votave dhe minoritetin grek në Himarë. Berisha I djegur një herë nga presioni ndërkombëtar dhe sidomos nga mardhënjet e acaruara me grekët gjatë periudhës 1993 - 1995-së kërkon të përfitojë nga situata e cila u përgatit kundër Himarës në zgjedhjet locale të Tetorit dhe për faktin pse ai pësoi një disfatë të madhe në këto zgjedhje. Ai nuk ka c`të sigurojë nga pozitat e partisë së tij pasi normalisht duhet të jepte dorëheqje, por zhfrytëzon rastin Himara për të goditur qeverinë socialiste në arenën ndërkombëtare. Ai ka pranuar të gjitha shkeljet sipas raportit të Këshillit të Europës dhe në vecanti kapitullin e Himarës. Në 16 kushtet e vëna nga Këshilli I Europës për Shqipërinë, katër prej tyre janë për minoritetet, ndërsa një pjesë të konsiderueshme të saj, zë dhe Komisioni Qëndror I Zgjedhjeve. Si pasojë e kësaj politike për të cilët vetë socialistët e Fatos Nanos në fuqi nuk po gëzojnë as frytet e fitores elektorale, Shqipëria ndahet me europën pikërisht nga çështja Himara, ose të pranojë integrimin europian duke ratifikuar sa më shpejt marëveshjet ndërkombëtare për minoritetet, ose të vazhdojë retorikat nacionaliste kundër pakicave kombëtare që jetojnë qofshin këto dhe të vetëshpallura në Shqipëri, dhe të izoluar nga qytetërimi europian. Kur dhe kush do të firmosë në Tiranë për rastin Himara? Atë le t`ja lemë kohës.
TE LUMTË GOJA ALEKSANDRA, HALLALL QUMËSHTIN E NËNËS "...Nëno mbaj zi për vëllanë, na e vranë na e shanë na i thanë tradhëtor..." Fan Noli Gjon Muzhaqi Vazhdon histeria e shtypit shqiptar dhe gjuetia e shtrigave kundër bijve më të mirë të Himarës. Ritual i njohur në historinë e letrave shqiptare. Intelektualja e shquar himariote, doktoresha Aleksandra Gjikopulli, e cila denoncoi aktet e pashembëllta të manipulimit të votës në Dhërmi dhe në tërësi në Himarë është vënë tashmë në shënjestrën e Zenepeve shqiptare dhe siç na informojnë këto zenepe, dhe të ndjekjes penale. Ujqit kanë shumë arsye ti kërkojnë llogari qengjit që u turbullon ujët. Sipas kalemshkruesve ajo është vënë nga qarqe greke për të bërë rrëmujë dhe ata i a besuan një shtëpiakeje këtë mision !!! . Askush nuk mund ti hajë këto shpifje mediokre. E njohim doktoreshën që kur ishte një aktiviste e shquar e shkollës së mesme në Himarë dhe portreti i saj veç është rritur në sytë e Himariotëve. Ajo erdhi në Himarë së bashku me rreth 1000 himariotët që donin të ushtronin të drejtën e tyre elektorale me autobuzat e marrë me qira të cilat u bllokuan nga qeveria shqiptare në mënyre "spektakolare". Ajo ashtu si shumë të tjerë himariote vjen vazhdimisht pranë shtëpisë së saj, pranë vatrës së saj ku lindi, pranë pasurisë së saj. Dhe është ballë lart për shërbimin e madh që i bën krahinës së saj duke denoncuar gjer në Parlamentin Europian shkeljen e normave elementare të demokracisë nga vijuesit e berishëve në Himarë. Nga zemra e çdo himarioti buron urimi "TE LUMTË GOJA ALEKSANDRA, HALLALL QUMËSHTIN E NËNËS". Ne se dikush kërkon të paraqesë denoncimin e saj historik të shkeljeve të normave të demokracisë si veprim antishqiptar, atëherë ky këndvështrim është po aq barbar sa vrasja e bijve të saj që kërkonin të kapërxenin gardhin e Enver Hoxhës për të parë dritën e lirisë në vendet perëndimore. Edhe ateherë ata janë quajtur tradhëtarë të kombit dhe kufomat e tyre janë branisur nëpër rrugët e qytetit për të mbjellë frikë dhe tmer dhe tek fëmija në barkun e nënës. E në se dikush kërkon të risjellë luftën e klasave, duke futur në burgje e duke frikësuar bijtë e Himarës, rreh ujë në havan. Do t'ju duhet të burgosin gjithë bijtë e saj dhe me këto veprime do ta bëjnë Himarën më kompakte. Sigurisht zenepet do të dëshëronin që të mos vinë himariotët pranë vatrave të tyre, do të dëshëronin madje ti dëbojnë ata nga trojet e tyre. Por Europa tregoi se historia e KOSOVËS nuk ka me vend ne Europen e civilizuar. Zenepet do të dëshëronin që qeveritë të vazhdojnë ritualin e Enver Hoxhës për çrrënjosjen deri dhe të kodit gjenetik të himariotëve. Por kohët kanë ndryshuar dhe erën e lirisë kurrë nuk do të mund ta ndalin në këto brigje. Koha jone, dt 22.11.2000 Himara reagon ndaj Gjikopullit Himare Ka ngjallur zemerim tek himariotet veprimi i kryer nga ana e Aleksandra Gjikopullit, ish doktoreshes se Dhermiut, qe theu kutine e votimit me 15 tetor. Te njohur me shtypin, mjaft qytetare te ndershem per te hequr nga shpina e tyre kete turp te ish bashkeqytetares, kane shkuar ne zyrat e bashkise se Himares dhe kane shprehur indinjaten e tyre. Ajo nuk ka fytyre te vije me ne Himare megjithese kishim dhjete vjet qe nuk e kishim pare ketu. Aleksandra (gruaja shtepiake) i sherben qarqeve te caktuara greke, por ne Himare edhe ne Strasburg njohu vetem deshtimin. Cila eshte Aleksandra qe kreu nje veprim antishqiptar? Mjekja e Dhermiut, e martuar me nje mesues, eshte larguar qe ne vitin '90 nga Himara. Me 14 tetor, pas 10 vjetesh, ka mberritur me nje grup parlamentaresh greke per te ndjekur diten e balotazhit, por me pare ajo eshte caktuar si anetare e komisionit ne fshatin Dhermi. Qytetaret shprehen se ishte paguar per te bere nje rremuje, prandaj theu kutine e votimit, gje qe nuk e ka bere askush ne Shqiperi. Por me pare vellai i saj e kish caktuar ate si anetare komisioni ne Dhermi, sidoqe kishte 10 vjet pa ardhur ne qytet, por ajo kishte deklaruar se do te vinte me siguri. "Interesat e saj lidheshin jo vetem me pagen qe i kane dhene qarqe te caktuara greke, por edhe me faktin se ajo eshte njeriu i afert i ish?kandidatit Bollano, vajza e sekretarit te byrose se Partise se Punes beri dy turpe njeheresh", thote nje i moshuar. "Beri nje xhest te rende duke thyer kutine e votimit dhe ishte normale qe ajo te ndiqej penalisht, por ajo njihet si shqiptarja e vetme ne historine e ketij kombi qe deshmon ne Bruksel kunder Shqiperise, kunder vendlindjes, kunder tokes meme. Pra, eshte e qarte se ajo eshte e shitur tek qarqet ekstremiste greke, por misioni i saj deshmoi. Ne nuk do te deshironim te vije perseri ne Himare Gjikopulli", kane thene ne zyrat e bashkise banore te tjere te Himares. Rreth ketij akti, kreu i bashkise se Himares Viktor Mato ka thene per KJ se me qendrimin e Gjikopullit u hap nje plage, qe per himariotet tashme eshte sheruar. Veprimet e turpshme te saj i mban vetem ajo mbi shpine, kurse himariotet te gjithe bashke i jane perveshur punes per te ndertuar jeten dhe infrastrukturen e qytetit te Bregut. Turistet e vitit 2001 do ta gjejne Himaren ndryshe. Zenepe Luka

		SI MUND TE ULET TENSIONI NE HIMARE Mundesia e Aplikimit te nje Skeme Zhurma e madhe dhe ngritja e tensionit ne Krahinen e Himares gjate periudhes disa ditore para votimeve, gjate votimeve dhe mbas tyre te ketij fillim dymijevjecari ne thelb e ka zanafillen ne ceshtje te tjera te shprehura dhe te pa shprehura te Himares. Trungu i te gjitha ketyre ceshtjeve eshte prona dhe pronesia te cilat prej vitesh qendrojne pezull dhe pa zgjidhje definitive sic do ta deshironte cdo kush banor i asaj krahine. Si transparente ne kete ceshtje mendoj se vecohen dy probleme kryesore te cilat i mbartin banoret ne vetvehte por qe shpesh zhurmohet dhe eshte zhurmuar ne nje te vetme dhe per te cilat askush deri me sot nuk ka dhene nje mendim te sakte, te plote dhe c'eshte me e rendesishmja menyren e zgjidjes se tyre. Deklarimet e njerit person apo te tjeterit nga vendet dhe pozitat e ndryshme shoqerore nuk kane pasqyruar dhe nuk mund te pasqyrojne te verteten mbasi ato shpesh shprehin interesa individuale apo te nje grupi qe perfaqeson, dhe nuk mund te miren definitive e te pa identifikuara si probleme, mbasi ne rethana e periudha te caktuara ky problem behet shqetesues dhe shpesh e me shpesh edhe i rezikshem. Po keshtu theniet pa pergjegjesi te politikaneve te pa afte shqipetare se problemi i Himares eshte i tejkauar e anakronik, tregon se kesisoj politikanesh jo vetem nuk e njohin Himaren po duan te shkelin mbi te, gje e cila nuk mund te ndodhe ne boten e qyteteruar evropiane e aqe me teper ne nje krahine si Himara qe eshte me prane dyerve te Evropes se sa vete Shqiperia. Kejo vjen per faktin e njohur e te pa kundershtueshem te egzistences se te folurit te gjuhes greke, qe nuk mund te ndalohet dhe nuk mund te pengohet e aqe me teper te injorohet. Pra per t'iu shmangur ketyre dhe per ta cbllokuar kete nyje eshte e nevojeshme qe kete problem ta shtrojme per zgjidhje ne dy kahe kryesore. E para: Te folurit e gjuhes greqishte ne Krahinen e Himares dhe E dyta: Egzistenca e etnitetit grek ne po kete Krahine. Mendoj se duke i ndare keto ceshtje krijoj mundesine e fleksibilitetit per te ardhmen duke hapur mundesine e koregjimit dhe te ecjes perpara te shume gjerave ne interes te te gjitheve dhe pa humbur gje e cdo gje ngelet ne vendin e vet si me pare. Jo vetem kaqe po u jepet mundesia e zhvillimit dhe pasurimit te botes shpirterore me ato mundesi qe ka secili per ti shprehur me efikacitetin e duhur, me mjetin me te perdorshem per cdo njerin qe do ta deshironte, ne cdo fushe te jetes, pikerisht me mjetin e gjuhes. Duke analizuar kahun e pare shohim dhe eshte pranuar edhe zyrtarisht nga Shqiperia se "ne Krahinen e Himares ka greqisht folesa ne nje, dy apo tre fshatera", po keshtu ne fshaterat shqipfolesa ka shume te tille qe flasin greqisht. E njejta gje ndodh edhe per fshaterat greqisht folesa ku ndermjet tyre, domethene banoreve te atyre fshaterave ka shume qe flasin shqip. Pa i henger te drejten as njeres pale dhe as tjetres a nuk do te ishte mire qe ne Krahine te njihesh ne menyre te barabarte perdorimi i gjuhes shqipe dhe greqishte kudo ne jeten e perditeshme ?. Shembull me tipik per kete le te marim disa shtete te Amerikes ku shumicen e popullsise e perbejne anglisht folesa dhe spanjoll folesa. Me te drejten e te dya gjuheve zyrtarisht eshte zgjidhur perdorimi i te dya gjuheve dhe jo vetem qe nuk pengojne njera tjetren po perkundrazi u jepet mundesia qe te ecin e te integrohen ne jeten e perditeshme e ne menyre te sukseseshme te dya kategorite e popullsise. Ne kete menyre perfitimet qe do te kishte Shqiperia do te ishin te pallogariteshme ne esencen e tyre. Zgjidhja e kesaj ceshtie pervec kaperximit te veshtiresive te mentaliteteve te trasheguara ka edhe veshtiresi teknike per perpilimin e cdo dokumenti ne dy gjuhe e deri tek interpretet e ndryshme ne cdo fushe, qe kapercehen me nje bashkepunim edhe te pales greke duke mare angazhimet e veta secila pale, gje e cila mbas kesaj do te shkarkonte qindperqind cdo ngarkese tensioni sa do e vogel apo e madhe qe do te egzistonte dhe per Shqiperine do te ishte nje bare e lehtesuar perfundimisht ne qoftese do ta deshiroje nje gje te tille. Persa i perket kahut te dyte, ate te vertetimit te etnitetit grek, kam mendimin se eshte nje problem i veshtire dhe duhet kohe e studime te vecanta per ta realizuar ate nga studjues e historjane nga te dy vendet apo edhe vende fqinj qe perfundimisht te konkludohet ne ate se ka apo nuk ka etnitet grek ne Krahinen e Himares. Nje studim i tille do te zgjase e do te haje kohe, ndersa kjo ceshtie ne te cilen ngecen qeverira e qeveritare nuk pengon qe sa me pare te jete e mundur fillimi i ndertimit te nje skeme dygjuheshe per Krahinen e Himares. Kjo skeme do te jete rjedhoje llogjike e pranimit zyrtar te Shqiperise per egzistencen e greqisht folesave. Pra konkretizimi i saj eshte nje hap demokratik por eshte edhe konkretizim i atij vertetimi qe Shqiperia ka bere kohet e fundit ne lidhje me egzistencen e geqisht folesave, pamvaresisht se eshte vertetuar apo jo ne kohe egzistenca e etnitetit grek. Realizimi i kesaj le te meret si plotesim deshire i asaj pjese te greqisht folesave, po kjo nuk do te thote se u vertetua etniteti grek. Pra fjala perfundimtare e kesaj ceshtie do te jepet nga specialistet e mirefillte prej te dya vendeve e cila do te behet e ditur ne nje koference nderkombetare te organizuar nga te dy palet e interesuara ne nje vend te ndermjetem si Italia apo gjetke. Shtrohet pyetja: Po ne ato fshatera qe jane shqip folesa a mund te shtrihet kjo skeme ?. Mendoj se shtrirja e kesaj skeme eshte e nevojeshme vetem per 7 fshaterat e asaj qe quhet sot Himare ne ndarjen administrative dhe per te qene me e pranueshme skema dy gjuheshe nje apo dy muaj para fillimit te zbatimit te saj, nga ana e qeverise shqiptare me pjesemarjen edhe te grekerve duhet te organizohet nje tip ankete me votime ne ato fshatera qe jane shqip folesa me pyetjen se duan apo nuk duan qe te aplikohet skema dy gjuheshe ne fshatin e tyre ?. Kejo ankete eshte e mira qe te monitorizohet e te mbikqyret edhe nga te huajt per te mos lene dyshime ne te ardhmen. Funksionimi dhe mos funksionimi i saj ne te ardhmen do te vertetoje ate qe sa jane te interesuar vete banoret e krahines per te perdore ose jo njeren apo tjetren gjuhe. Ketu nuk ka vend per frike nga shqiptarizmi apo helenizmi mbasi dhenia e mundesise teknike te perdorimi te dy gjuhesise po e thekesojme perseri nuk do te thote se ne Krahinen e Himares u vertetua qenia e etnitetit grek, per vertetimin e saj kerkohet ndihma e shkencetareve dhe e specialisteve te mirefillte nga shume vende. Kjo metode do te sherbeje thjesht per uljen e tensionit dhe ecjen perpara te Krahines ne te gjitha fushat duke e integruar sa me mire ekonomine e Krahines si me Shqiperine dhe me Greqine ku perfitimet e te gjitha paleve do te jene te pallogariteshme e te cilat bllokohen e ngecin here pas here vetem nga nje problem qe mund te kaperxehet shume kollaj me vullnetin e mire te te gjitha paleve. Kleanthi Z. Dede

I I BIE PRAGUT TE DEGJOJE DERA Kujdes me Himaren Duke komentuar Intervisten e Ismail Kadares pjesen qe i takon Himares Ne intervisten e shkrimtarit boteror Ismail Kadare nga ana e ketij te fundit nuk eshte thene asgje per Himaren. Perkundrazi boteroi i letrave ka shfrytezuar rastin e Himares per te thene dicka tjater, me stilin e tij tashme te njohur as kal e as gomar por gjithemon mushke si metode me e mire per te hedhur gurin e fshehur doren, duke paraqitur poshte e lart kaos njerezish, keshtjellash e mbeledhje qeverish, e pa nxjere asnjehere qellimin final te tyre. Menyra me e mire te cilen ai e perdori me mjeshteri per shume dekada per ti shpetuar pasojave diktatoriale ne nje diktature ku politikanet nuk mirnin vesh nga pelinvalleqet letrare. Lartesia ne te cilen e ngriti kjo metode ne letersi ishte puthuaj e barabarte me ate te diktatorit. Rezultati i remujes se gjerave te botuara aty nga vitet '70, kur kishte flakur "pushken e gjate" me te cilen nuk e nxinte te futej dera e kalibruar e Perendimit, mbasi pa se dera e Lindjes ishte mbylle njehere e pergjithemon, do ta vendoste ne kete dere ne rolin e nje vajze te pa martuar qe shpreson vazhdimisht per nje dite fantastike. Dere ne te cilen Himara dhe himarjotet kishin hyre e dale shekuj me pare gje e cila dihet mire nga ai, Gjirokastra dhe gjirokastritet e tij. Dhe tani ne vend qe te evidentoje Himaren dhe hstorine e saj, na kalon prape ne historira te cilat nuk kane lidhje me te dhe tjaterkujt i sherbejne. Duke mos kuptuar qe shmangia nga historia 2000 vjecare e Himares do te ngelej paralitike gjithe historia e pjeses me te madhe te Jugut e cila nuk i kalon te 200 vjetet, me fallcifikimet, emerat dhe epitete e reja qe i u jane vene ketyre zonave deri edhe ne Gjirokastren e tij. Sic kuptohet nuk dua te mar ne mbrojtie as greke, as shqiptare, as te krishtere e musilmane qe e perbejne kete Zone po dua qe te evidentoj psikollogjikisht edhe gjendjen psikollogjike te banoreve te mi (qe ai nuk e kupton ose nuk i vjen mire qe ta kuptoje) ne te cilen ndodhen dhe u ndodhen perseri kohet e fundit mbas nje trysnie te forte te ardhur nga te gjitha drejtimet si te ishte nje tenxhere presioni gjithe Krahina, ne te cilen ziente ai popull pa mbrojtien e kerkujt. Dhe ashtu si thote vete ky shkrimtaro-historjan-politikan nuk mundte te kuptonte asgje nga ato cpo ngjisnin ato dite para votimore. Por bashkekrahinoret e mi kuptuan gjithecka e diten qe lodres politike qe luhesh mbi ta, ( nje amalgame politikanesh e politikash duke menduar se gjeten nje popull te paditur e budalla) ti pergjigjeshin me zgjuaresi duke bere lodra te dyfishta per te mos rene viktima te tyre dhe me te vetmen aresye se ceshtia e Himares po mpleksiej me nje mori gjerash te qellimeshme qe ariti deri ne nderkombetarizim te saj kur ne fakt nuk ka asgje te mpleksur po cdo gje eshte e qarte dhe pa ekuivoke. Ne zonen e Himares nuk ka dhe nuk ka patur vend te rendurit nga e majta apo nga e djathta, te perkulurit mbi toke apo te kthyerit e fytyres nga qielli sic do ti shkonte per shtat ketij shkrimtari per te bere veprat e tij tashme te tejet konsumuara ne perendim, aty ka patur dhe ka nje strukture te veteme psikollogjike te shprehur dhe te pa shprehur qe vepron si fije e padukeshme tek te gjithe banoret me moton per Himaren dhe himarjotet. Kete duhet ta dije dhe ta mesoje mire kushdo qofte, prandaj u thomi kujdes me Krahinen e Himares. Jo pa qellim eshte pyetur nga kalemxhinjete per Ceshtien Himara ky kollos i letrave ne perendim. Nepermjet tij vijne vazhdimesite lidhese te historise qe ne qoftese me hajdutin e paditur nga letrat Ali Pashe, Himara humbi nje pjese te lirise se saj duke i besuar dredhise dhe dinakerise se tij, nepermjet ketij te dituri te letrave Himara ne prespetive rezikon te humbe pasurite dhe shtepite. Simbas ketij, meqe ata te njezetehere me te shumtit nuk ndihen e nuk thone gje apo nuk pyet njeri per ta, nuk duhet qe edhe Himara te ngrihet e te thote lirshem zerin e saj ?. Si perfaqesues i pales nga e cila flet do ti takonte me mire te sugjeronte zgjidhje te problemeve, diskutim e debat konstruktiv ne fryme demokratike duke manifestuar vetite e atij vendi i cili e strehoi per shume vjet dhe jo cvendosje te problemit e hapje ceshtiesh per te cilat nuk u pyet por vete vetiu preferon rolin e pershkruar pak me siper. Te tille te rezikshem duken ne skene kur shohin se trajektoria e tyre nuk ngjitet me. Atyre dhe atij i duhet dhe perdor te gjitha mjetet, takime, autografe dhe deklarata publike nder kohe qe dekada te tera qendronte me i ftohte se pllakat e gurta te Gjirokastres. Goditja qe ben duke i rene pragut te degjoje dera, eshte jo pa kuptim dhe jo pa qellim per te ardhmen e Himares. Kleanthi Z. Dede