Αξιοθέατα

Η ενότητα αυτή αναφέρεται σε κάποια ιστορικά μνημεία τα οποία σώζονται μέχρι την εποχή μας αλλά και σε κάποια άλλα που έχουν καταστραφεί και δεν υπάρχουν σήμερα. 

Μεγάλης αρχαιολογικής αξίας  είναι η Μεγαλεκκλησιά,    η βυζαντινή εκκλησία της πόλης ή όπως αλλιώς ονομάζεται Παναγία Παραμυθίας (παρηγοριάς) απ’ όπου πήρε και η πόλη το όνομά της. Πρόκειται για μεταβυζαντινό σταυροειδή ναό του 13ου αιώνα. Κοντά στην εκκλησία βρίσκονται και τα ερείπια από τα βυζαντινά λουτρά της πόλης.

Η Κούλια των Μπολοτάτων, ψηλός βυζαντινοτουρκικός πύργος  χτισμένος με πορόλιθους  και θολοσκέπαστος. Στο θόλο του έχουν φυτρώσει τρείς αγριοελιές που τρέφονται από τoν ίδιο τον θόλο.

Από τα πιο αξιόλογα μνημεία της πόλης είναι το ρολόι της που βρίσκετε σε έναν πυργίσκο, κοντά στον πύργο της Κούλιας. Από λατινική πινακίδα που βρέθηκε στην καμπάνα του ρολογιού, διαπιστώνεται ότι το ρολόι κατασκευάστηκε στην Βενετία το 1750 με έξοδα της πόλης αφού πρώτα κατασκεύασαν τον πύργο στην κατάλληλη θέση για να ακούγεται σ’ όλη την πόλη. Το ρολόι διασώζεται σε άριστη κατάσταση μέχρι σήμερα. Η παράδοση λέει ότι ο Αλί Πασάς το πήρε στα Γιάννενα αλλά το ρολόι δεν λειτουργούσε σωστά λόγω διαφορετικού υψόμετρου, μιας και η λειτουργία του στηρίζεται σε έναν μηχανισμό με βαρίδια. Τελικά το επέστρεψε πάλι στην Παραμυθιά.

Από τις παλιές οικοδομές εντύπωση κάνει στον ξένο το δυτικά της πόλης αρχοντικό των Μανοπουλαίων, το οποίο αποτελείται από σύμπλεγμα οικοδομών επί ομώνυμου λόφου, ο οποίος δεσπόζει της πόλης  και του από κάτω κάμπου.

Τα κάστρα της πόλης

Από τα κάστρα της πόλης διακρίνουμε:

Το κάστρο του "Γαλατά". Μέρος του οικισμού του βρίσκονταν στον χώρο της σημερινής πόλεως της Παραμυθίας.    Σήμερα διασώζονται ελάχιστα τμήματα και έχουν χτιστεί στον χώρο αυτό νέα κτίρια από τους κατοίκους της Παραμυθιάς.

Στην δυτική πλευρά του όρους Κορύλλα, σε ράχη υψομέτρου 600μ. κατασκευάστηκε στους ελληνιστικούς χρόνους ένα πιο μεγάλο κάστρο, το κάστρο του Αγίου Δονάτου, το οποίο βρίσκετε πάνω από το κάστρο του Γαλατά. Το κάστρο του Αγίου Δονάτου βρίσκεται στα βόρεια της σημερινής πόλης και σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Ως προς τις επισκευές του, θεωρείται ότι εντάσσεται στην περίοδο του ΣΤ΄ αιώνα  όταν αυτοκράτορας του βυζαντίου ήταν ο Ιουστινιανός . Το όνομά του ως "κάστρο του Αγίου Δονάτου" έχει την προέλευσή του στην επικυριαρχία της φήμης του Αγίου Δονάτου, επισκόπου Ευροίας. Επίσης από τον προστάτη του κάστρου και πολιούχου της Παραμυθίας, έλαβε στα χρόνια της τουρκοκρατίας η πόλη το όνομα "Αϊδονάτ Καλεσί" (Φρούριο το Αϊ Δονάτου στα ελληνικά). Η στρατηγική του σημασία και η οργάνωσή του το έχουν άμεσα συνδέσει με την βυζαντινή ιστορία, καθώς και με την περίοδο της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα στα τελευταία 50 χρόνια ως το 1913 (22 Φεβρουαρίου) που ελευθερώθηκε η πόλη και υψώθηκε στις επάλξεις του η ελληνική σημαία. Κατά την τουρκοκρατία η πόλη αποτελούσε ένα σημαντικό σταθμό από την ενδοχώρα της Ηπείρου προς το Φανάρι και την Πάργα.

 Τα τζαμιά της Παραμυθίας

Για την τέλεση των θρησκευτικών τους καθηκόντων οι Μωαμεθανοί χρησιμοποίησαν προοδευτικά τα κτίρια των πιο αξιόλογων εκκλησιών της Παραμυθίας , τα οποία μετέτρεψαν σε τζαμιά. Υπήρχαν 9 τζαμιά, τα οποία τα 8 καταστράφηκαν μέχρι το 1944 ενώ το τελευταίο καταστράφηκε το 1954 με αποτέλεσμα σήμερα να μην σώζεται κανένα. Αυτά ήταν:

1. «Το τζαμί του Βασιλέως», σε εξαίρετη θέση πάνω από την «βρύση του Τσαούση».

2. Το μεγάλο τζαμί της αγοράς, που βρισκόταν στο κέντρο της σημερινής πλατείας των 49 προκρίτων Παραμυθίας (Οι  49 προκρίτες εκτελέσθηκαν από τα στρατεύματα κατοχής την 29/9/1943 και υπάρχει ομώνυμο μνημείο).

3. «Το τζαμί των Μπολοτάτων», πάνω από την βρύση «Ντουρούτη». Ήταν ιερός ναός της Aγίας Παρασκευής.

4. Το τζαμί της βρύσης «Κάναλης» ακριβώς στην θέση όπου αρχίζει σήμερα η αυλή του Α΄ δημοτικού σχολείου.

5. Το τζαμί του Οσμάν Σιάνη ,όπου βρίσκονταν και τουρκικό νεκροταφείο.

6. Τα τζαμιά των συνοικισμών Σαρδάκια, Σινιάτες, των Προναίων και του κάστρου του Aγίου Δονάτου (δεν υπάρχουν στοιχεία προσδιορισμού ακριβώς της υπάρξεως τους).

 *βιβλιογραφική πηγή