Istediginiz harfi yukaridan seçtiginizde ilgili baslik altinda listelenecektir.
( Select the first letter of the word from the list above to jump to appropriate section of the glossary. If the term you are looking for starts with a digit or symbol, choose the '#' link. )
Access Privileges (Erisim Imtiyazi)
Dosyalarda degiklik yapmak ve erismek için imtiyaz.
Address (Adres)
Bir sistem ya da agdaki bir cihazda veya diger veri kaynaklarynda bulunan bir dosyanin yeri için ayrilmis özel kod. Bir kullanicinin yerini belirten iz.
Alias
Takma ad. Uzun ve hatirlamasi zor bir ismin yerine kullanylan genelde kisa ve hatirlanmasi kolay isim.
Anonymous FTP
Kullanicilarin Internet'e genel kullanyma sunulan dosyalara ulasmalarini saglayan yöntem.
ANSI ( American National Standards Institute)
Amerikan Milli Standartlar Enstitüsü. Bilgisayarlar arasi iletisimde kullanylan terminal emülasyonu yöntemi.
Archie
Genel kullanima açik FTP arsivlerinde dosya ve dizin aramak için kullanylan bir yardimci program.
ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network)
60 larin sonu 70 lerin basinda
Amerika Savunma Bakanligi tarafindan, olabilecek bir nükleer
savasta ayakta kalabilecek WAN projesi.
Internet in olusmasindaki temel tas.
ASCII (American Standard Code for Information Interchange)
Harf ve karakterler için kullanilan yaygin bir bilgisayar kod standardi.
Backbone (Omurga)
Çok hizli bilgisayarlari ve ana merkezleri birbirine baglayan bir bilgisayar ag yapisi.
Bandwidth (Bant Genisligi)
Bir kanalin ya da devrenin veri iletme orani veya iletisim kapasitesi ölçüsü.
Baud (eskiden bps-bits per second- yerine kullanilan terim):
Bir devre üzerinde saniyede iletilebilen sinyalleme elemanlarinin sayisi.
BBS (Bulletin Board System)
Kullanycilaryn mesaj birakabildikleri elektronik bülten panosu. Modem araciligiyla baglanglarak bilgi alisverisinde bulunan on-line sistemlerin genel adi. Bilgisayarli Bilgi Servisi olarak Türkçelestirilmistir. Bazi BBS'ler üyelik üzerine kurulmuslardir.
Bit (Binary DigIT)
Iletilebilen bilginin en küçük miktari. Bir alfabetik karakteri, bir sayisal rakamy belirten ya da sinyallemeyi diger fonksiyonlari degistiren bit kombinasyonu.
BOT
Sohbet amaçli bir IRC kanali üzerinde dinleme ve cevaplama programlari için oraya özgü (o kanalin jargonuna ait) terim.
BPS (bits per second)
Bit/saniye. Bir modem hizi ölçü birimi.
Broadband
Yüksek kapasiteli bir iletisim devresi veya yolu. 1,544 Mbps'den daha hizli anlamynda kullanilir.
Browser
Bir ag üzerinde, bilgiyi aramak, bulmak, görmek ve islemek için grafik etkilesimli arabirime sahip uygulama yazilimi. Tarayici. Günümüzde en yaygin olarak Microsoft ve Netscape sirketlerinin gelistirdikleri browserlar kullanilmakta.
Capacity
Bir iletisim kanali, devresi ya da donanimi üzerinde mümkün olan en yüksek iletim hizi.
Carrier
Ag anahtarlama araçlarina sahip bir iletisim saglayici.
CATV (Cable Television-Community Antenna Television)
Ortak bir antene baglanarak kablolar araciligiyla hizmet veren bir televizyon sistemi toplulugu. Amerikan Federal Yasama Meclisi, 1994 yilinda CATV sirketlerine Internet üzerinde telefon hizmeti sunma izni verdi.
Cern (The European Laboratory for Particle Physics)
World Wide Web teknolojisinin dogum yeri olan ve ilk WWW konferansinin yapildigi yer.
Channel (Kanal)
Bir agdaki iki yer arasinda, belirli iletim hizina sahip bir iletisim hatti.
CGI (Common Gateway Interface)
Bir Web hizmet birimi üzerinde arka planda çalisan uygulamalar yazan programcilar için bir arabirim.
Chat
Gerçek zamanli görüsmeyi tanimlamak için kullanilan bir terimdir. IRC, WebChat, gibi türleri vardir.
Client
Bir ag servisini kullanan kullanici veya kullaniciya hizmet eden program.
Communication Link (Iletisim Hatti)
Iki kullaniciyi birbirine baglayan donanim ve yazilimdan olusan sistem.
Compression/Decompression
Depolama ve iletisim araçlarinin tasiyabileceginden daha fazla bilgiyi saklamamizi ya da iletmemizi saglayan sikistirma ve açma yöntemi.
Connection (Baglanti)
Bir noktadan diger bir noktaya adanmis ve anahtarlanmis iletisim yolu.
Cracker
Sistemi giris yetkisi olmayan sistem kirici kisilere verilen isim. Hacker'larin tersine kötü niyetli kisiler olup, menfaat elde etme amaci güderler.
Cyberspace (Siberuzay)
Ilk kez ünlü bilim kurgu yazari William Gibson'un "Neuromancer" adli romaninda kullandigi, bilgisayar destekli iletisimin insan beyni ve bilgisayar ile tanymlandigi bölge.
Database (Veritabani)
Bilginin çok sayida kullanicinin yararlanacagi sekilde saklanmasi.
Dedicated Line (Tahsis edilen Hat)
Bir iletisim sirketinden kiralanan özel hat.
Dial-up
Iki makine arasinda telefon hatti üzerinden arama yapilarak saglanan geçici baglantiya verilen isim.
Digital (Sayisal)
Ses, görüntü, bilgisayar verisi ya da diger bilgiler için islemleri yapmak veya (sifir veya bir) sinyallari iletmek için voltaj, frekans, genlik, zaman vb. ayrik degiskenleri kullanan bir yöntem ya da cihaz.
DNS (Domain Name System)
Internet alfanümerik adreslerini sayisal adreslere (IP numarasi) çeviren yöntem.
Domain
Bir Internet adresine kullanici adinin sagindaki kisim. Mesela; edu, com, gov, org, net gibi
Download
Bir bilgisayardan, ona bagli diger bir cihaza (genellikle bir hizmet biriminden bir PC'ye) program ya da veri aktarmak
Drag and Drop (Sürükle ve Byrak)
Bir ekran nesnesini (ikon) seçip isaretleyerek, bir baska ekran nesnesinin içine koymak anlaminda kullanilan bir GUI deyimi.
E-mail (Elektronik posta)
Elektronik mektup. Internet üzerinde kisisel mektuplari bir noktadan bir digerine yollanmasi için kullanilan yöntem.
FAQ (Frequently Asked Question)
Sikça Sorulan Sorular (SSS).
FDDI (Fiber Distributed Data Interface)
Fiber optik kablolar üzerinden veri alisverisi standarti. Ortalama hizi 100.000.000 bps dir.
File Server (Dosya Hizmet Birimi)
Uzaktaki kullanicilar (istek birimleri) için dosyalara erisim saglayan bilgisayar.
Finger
Sizin bagli bulundugunuz agdaki kullanicilar hakkinda bilgileri bulmanizi saglayan bir protokol. Bazi aglar disardaki sistemlerden arama yapilmasina izin vermez, bazilari ag içinden de izin vermez.
Flame War
Canli olarak yapilan, zaman zaman nezaket kurallarinin unutuldugu hararetli ve heyacanli tartisma.
Freeware
Ücretsiz kullanilabilen yazilim. Bu programlari hiçbir ödeme yapmadan kullanmak mümkündür. Programin satilmasi ise ancak izin verilmis ise mümkündür. Dagitilmasi ise serbesttir.
FTP (File Transfer Protocol)
Çesitli sistemler arasinda dosya aktarimi yapilmasini saglamak için kullanilan bir protokol.
Gateway
Iki ag arasindaki geçit. Bu sekilde bir agdan digerine veri iletimi yapilir.
GIF (Graphics Interchange Format)
WWW üzerindeki görüntü dosyalari için kullanilan standart bir format. GIF dosya formati, dosya büyüklügünü azaltan bir sikistyrma yöntemi kullandigi için oldukça popülerdir.
Gopher
Internet veritabanlarini tarama programi.
GUI (Graphical User Interface)
Grafik Kullanici Arabirimi.
Hacker
Bilgisayar sistemleri ve iletisim aglarinin yapisini derinlemesine anlamaktan ve bozmaktan zevk duyan kisi.
Home Page
Bir Web hizmet biriminin kimlik ve içindekiler bilgilerini içeren baslangiç sayfasi. Ana sayfa.
Host
Kullanicilarin, diger iletisim ana sistemleriyle haberlesmesini saglayan bilgisayar.
HTML (Hyper Text Markup Language)
Web sayfalarinin düzenlendigi ve Web bilgilerinin dagitildigi ortam için kullanilan bir kisaltma. Bir birlesik doküman formati.
HTTP (HyperText Transfer Protocol)
Servis saglayan bilgisayardan doküman aktarmak için kullanilan bir yöntem. Kullanicilar ve tarayicilar için hizmet veren servis biriminin adi.
Hyperlink
Bir bilgi parçasi ile digeri arasindaki baglanti.
Hypermedia
Hatlar araciligiyla baglanmis ayrik birimlerdeki bilgilerin sunum yöntemi. Bilgi: metin, grafik, ses, görüntü, animasyon, resim ya da uygulama dokümantasyonu gibi degisik iletisim ortamlarini kullanarak sunulabilir.
Hypertext
Aninda etkilesimli sorgulama fonksiyonuna sahip bir metin dosyasi tipini tanimlamak için kullanilir. metin içine yerlestirilmis kelime ve kelime gruplarinin kullanici tarafindan (fare tiklamasiyla) seçilmesiyle baglanti kurarak iliskili oldugu bilgi ve multimedya malzemesinin aninda görüntülenmesini saglar.
Information Superhighway (Bilgi Otoyolu)
Ilk kez ABD'de de Clinton/Gore hükümetlerinin yönetim planlamasinda geçen bir deyim. Internet, kablolu TV, telefon ve ii, gösteri, bilgi servisleri ve egitim alanlarinin birlestirilmesiyle olusturulan bir bütünlük içerisinde, iletisim sirketleri tarafindan hizmet verilmesi anlaminda kullaniliyor.
IP (Internet Protocol)
Sistemler arasynda bilgi birimleri geçisini tanimlayan Internet protokolü.
IP Adress
Bir hizmet birimine atanmis 32 bit'lik Internet protokol adresi. IP adresi bir ag bileseni ve bir servis birimi bilesenine sahiptir.
IRC (Internet Relay Chat)
Kisilerin gerçek zamanda birbiriyle konusmasini saglayan, dünya çapinda bir sohbet hatti protokolü.
ISDN (Integrated Services Digital Network)
Eszamanli ses, veri ve görüntü bilgisinin birkaç kanal üzerinden yüksek hizli iletimi stardardi.
JPEG (Joint Photographic Experts Group)
Fotografik görüntüleri sikistirmada kullanilan yaygin bir yöntem. Web tarayicilarinin çogu, resim dosyalarini görmek için standart dosya formati olarak JPEG'i kabul ederler.
LAN (Local Area Network)
Yerel bilgisayar agi.
List-Serv
E-posta listelerindeki dosyalarin otomatik olarak dagitimi ve yönetimi için kullanilan ücretsiz yazilim programidir. Çok degisik konularda mektuplasmak için listeler vardir. Bazi listeler "açik", bazilari ise "kapali"dir. Açik listenin anlami, herhangi bir kisi, listedeki herkese bir mesaj gönderebilir. Kapali listelerde ise belirli kisiler (üyeler) birbirleriyle mesajlasabilir.
Mailing List
Elektronik mektuplasma listesi. Ayni ilgi alanindaki kisilerin bilgisayar agi üzerinden mektuplastiklari ortak tartisma listesi servisleri.
Media
Bilgi saklama ve dagitma ortami (video kaset, disket, optik disk vb.). Insanligin iletisimde bulundugu her ortam.
MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions)
ASCII olmayan dosyalari standart e-mail e eklemeye yarayan standart. Örnegin yazdiginiz bir e-mail içine bir grafik koyabilmenizi saglayan bir standart. (Bu mail in düzgun okunabilmesi için alicinin programinin da MIME standartini destekliyor olmasi gerekmektedir. (Bu mail in düzgun okunabilmesi için alicinin programinin da MIME standartini destekliyor olmasi gerekmektedir
Modem (MODulator-DEModulator)
Telefon hatlari gibi analog iletim hatlari üzerinden iletilen sayisal verileri alan arabirim donanimi. Bilgisayarin telefon hatlari vasitasiyla baska bilgisayarlarla iletisimde bulunmasini saglayan cihaz. Bilgilerin sese dönüstürülmesi islemini ve tersini yapar.
MPEG (Moving Pictures Expert Group)
Hareketli görüntüleri sikistirmadan kullanilan standart bir yöntem.
MUD (Multi User Dungeon)
Çok Kullanicili Ortam. Internet üzerindeki çok kullanici macera oyunlari ve simülasyonlara verilen isim.
Multimedia
Ses, görüntü ve verileri birlestiren bilgisayar sistemleri.
NCSA (The National Center for Supercomputing Applications)
Süperbilgisayar Uygulamalari Ulusal Merkezi, bir egitim enstitüsüdür. Mosaic Web tarayicisi burada gelistirildi.
Netiquette
Ag görgü kurallary. Network (ag) ve etIQUETTE (görgü kurali) kelimelerinin birlestirilmesiyle türetilen bu kelimeyle, bir ag üzerinde uyulmasi gereken davranis kurallari ifade edilmektedir.
Network
Bilgisayar agi. Birçok bilgisayaryn çesitli yöntemlerle birbirine baglanarak bazi bilgileri paylasabilmelerini saglar.
NIC (Networked Information Server)
Network için bilgi saglayan ofis, birim. En ünlüsü dünyadaki domain isimlerinin register edildigi InterNIC dir
Node
Bilgisayar agina bagli ve adresi verilerek erisilebilen cihazlara verilen isim. Dügüm.
Packet Switching
Internet üzerindeki data tasima metodu. Paket anahtarmalarda veri ler parçalara ayrilir. Bu parçalarda verinin nereden geldigi ve nereye gitmekte oldugu bilgileri vardir. Bu sayede ayni hat üzerinden degisik adreslere giden veriler tasinabilir.
Page
Web'teki hypertext dokümanlari.
Ping
Internet üzerindeki bir adrese ulasilip ulasilamadigini kontrol eden bir yardimci program.
PKZIP
PC'ler için paylasimi ve kullanimi ücretsiz olan bir sikistirma yardimci programi. PKUN-ZIP adindaki bir diger program da bu sikistirilmis dosyalari açar.
Postmaster
Bir ag üzerindeki E-posta problemleri ile ilgilenen personel.
POP (Point of Presence veya Post Office Protocol)
Point of Presence anlaminda network un baglanilabilecek bir noktasinin bulundugu sehir yada lokasyon. Örnegin ISP niz Ankara dan sonra Istanbul da bir POP açiyoruz derse. Istanbul dan Ankara’daki merkeze bagli olan ve Istanbul lularin dial-up olarak sehiriçi arayarak baglanabilecekleri bir Istanbul subesi açiyor demektir. Post Office Protocol anlaminda ise Eudora, Pegasus gibi mail programlarinin mail alisverisinde kullandiklari protokol anlasilmaktadir.
Port
Internet’teki anlami URL adresinin sonunda : ile ayrildiktan sonra gelen sayidir. Ornegin Web server lar genellikle 80 numarali port u kullanirlar. Eger standart disi bir port kullaniliyorsa domain isminin sonunda bu numara belirtilir. Örnegin gopher:/ /peg.cwis.uci.edu:7000/ gibi. Normalde standart gopher port u 70 dir. Ama burada standart olmayan bir port kullanildigi için adresin sonunda bu port belirtilmilstir.
PPP (Point-to-Point Protocol)
Noktalar arasi protocol. Seri bir hat üzerinden (örnegin bir telefon hattg) iki noktayi birbirine baglama islemini tanimlar.
Protocol
Bilgisayarlar arasi iletisimde iki bilgisayarin uymasi gereken iletisim kurallari.
(empty)
Router
Yönlendirici. Bir ag ile digeri arasindaki iletesimi saglayan cihaz.
Security
Kaynaklarin yetkisiz kullanimini önleyen kontrol mekanizmalari.
Server
Hizmet birimi, kaynak saglayici.
SGML (Standard Generalized Markup Language)
Diger yapisal doküman dillerinin tanimlanmasinda kullanilan bir dil. Mesela; HTML, SGML kullanilarak tanimlanmistir.
Shareware
Belirli bir süre ücretsiz kullanilan, ancak yazilimin deneme süresi bitince yazilimin sahibine ücret ödenmesini gerektiren türden yazilimlara verilen isim.
Site
Internet üzerindeki bir hizmet biriminin adresi.
SLIP (Serial Line Internet Protocol)
TCP/IP protokolünde IP paketlerini iki sistem arasynda aktarmak için telefon hatlarini ya da RS232 devrelereni kullanan protokol.
SMDS (Switched Multimegabit Data Service)
Çok yüksek data transferleri için gelistirilen bir standart.
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol)
Internet üzerindeki bilgisayar sistemlerinin birbirlerine baglanmasi için kullanilan standart ag iletisim protokolüdür.
Telnet
Bir bilgisayarin diger bir bilgisayara uzaktan terminal baglantisi yapmasini saglayan standart Internet protocol programidir.
Terminal Emulator
Bilgisayarin terminal taklidi yapmasini saglayan program. Bu programi kullanan bir bilgisayar, uzaktaki baska bir sisteme ait bir terminal gibi görünür.
T-1
1.544.0 bps hizinda leased-line baglantisi. Bu oldukça yüksek bir hiz olmasina ragmen (1 MB yaklasik olarak 10 saniyede transfer edilir) full-screen, full-motion video için yeterli degildir.
T-3
44.736.0 bps hizindaki leased-line baglantisi. Bu hiz full-screen, full-motion video için gerekenden daha fazla bir hizdir.
Terminal Server
Özel amaçli, bir tarafinda birçok modem takmak için yerler olan, diger tarafinda da LAN yada host makinasi ile baglantiyi saglayan bilgisayara verilen isim.
UNZIP
Daha önce bir sikistirma yardimci programi kullanilarak sikistirilmis bir dosyayi açmak.
Usenet (USEer NETwork)
Konuya göre isimlendirilmis binlerce ag haber grubu, protokolleri çalistiran bilgisayarlar ve ag haberlerini okuyan ve makaleler yazan kullanicilarin olusturdugu sistem. Internet sistemlerinin tümü Usenet'te bulunmaz ve Usenet sistemlerinin tümü de Internet Üzerinde degildir.
URL (Uniform Resource Locator)
WEB in bir parçasi olan bir kaynagin adresini belirtmek için kullanilan standart.
UUENCODE (UNIX to UNIX Encoding)
Binary dosyalari ASCII yer cevirerek Internet üzerinden E-mail sayesinde transferini mümkün kilan çevrim metodu.
(empty)
Virus
Zarar vermek amaciyla kendini programlara yamayan, bu programlarla iliski kuran, sistemdeki diger programlara da yamanarak yayilan program.
VRML - Virtual Reality Modeling language
3 boyutlu görüntüleri tasiyabilecek sekilde Web sayfalary olusturulabilen bir dil.
WAIS (Wide Area Information Server)
Internet üzerinde basit ve dogal bir dilde sorgulama girislerini taniyan, bilgilere hizli erisim için indeksler kullanan, önceki aramalarin sonuçlarinin sonraki aramalari etkilememesini saglayan bir mekanizmasi olan dagitilmis bilg hizmet birimidir.
WAN (Wide Area Network)
Genis alan agi. Birbirleri arasinda oldukça uzak mesafe olan ve genelde PTT altyapisi kullanilarak olusturulan bilgisayan agi.
WAV
Ses dosya tiplerinden bazilarinin kullanildigi dosya uzantisi.
Webmaster/Webmistress
Bir Web hizmet biriminin sistem operatörü.
Wideband
Orta kapasiteli iletisim devresi. Genellikle 64 Kbps ile 1.544 Mbps arasyndaki hizlar için kullanilir.
WINZIP
Winzip, Windows 95, 3.1 ve NT kullanicilarinin dosyalarini Internet üzerinden daha hizla aktarmak için daha küçük hale getirmeye yarayan bir sikistirma yardimci programidir. PKZIP ve TAR kullanilarak sikistirilmis dosyalari da açabilir.
WWW (World Wide Web)
Dünya çapinda ag Hypertext tabanli, dagitilmis Internet bilgi sistemi. Kullanicilar hypertext dokümanlari olusturabilir, daha önce olusturulan dokümanlari düzenleyebilir, gözden geçirebilir. Istek birimi ve hizmet birimi programlarini ücretsiz olarak temin edebilir.