Van kinderachtig tot perfectionistisch 

Als je alle Kuifje albums bekijkt, is goed te zien dat ze een evolutie hebben doorgemaakt. Zowel op grafisch als verhalend gebied. Het eerste album, "Kuifje in de sovjetunie" lijkt af en toe wel door een kind getekend. Het is simpel, er zijn geen uitgewerkte achtergronden, er is geen oog voor detail en Kuifje wil er hier en daar nog wel eens anders uitzien. Het is in de loop van dit verhaal dat zijn uiterlijk gevormd wordt. Grappig is ook, dat hij hier zijn beroemde Kuifje krijgt. Namelijk op bladzijde 16, wanneer hij in een snelle auto wegvlucht en de wind zijn Kuifje wat eerst naar voren stond, naar achteren blaast. Het zou zo voor altijd blijven staan. Bijna alle plaatjes in deze strip zijn vierkant en even groot. Er zijn geen close-ups en geen vergezichten. Alleen de vele verschillende houdingen van de figuurtjes maken de strip wat dynamisch. 

De strips na "Kuifje in de Sovjet-Unie" van voor de oorlog, zijn allemaal hertekend en opnieuw ingedeeld. Wel is in bijvoorbeeld ook nog in de nieuwe druk van "Kuifje in Amerika" goed te zien dat de achtergronden vaak nog erg simpel zijn. Hier komt verandering in met het album "de Blauwe Lotus". Met Tchangs hulp schetst Hergé een perfect chinees straat beeld, met vooral veel detail. Ook mensen en interieurs worden met de grootste zorg op papier gezet. Voortaan zal Hergé zich goed gaan documenteren over het landschap, de flora, en de architectuur van de verre streken waarheen hij zijn dappere reporter op avontuur stuurt. 

Dit neemt zijn meest extreme vormen aan in het album "raket naar de maan" waar een jarenlange studie aan vooraf is gegaan. Hergé heeft zich goed in de ruimtevaart verdiept en een technisch zeer correct en realistisch beeld gegeven van wat 15 jaar later daadwerkelijk zou gaan plaatsvinden….de maanlanding.                                               Hergé stond erom bekend een perfectionist te zijn. 

 

Overigens had Hergé voordat hij aan Kuifje begon alle mogelijke stijlen en technieken al geprobeerd. De slechte grafische kwaliteit van "Kuifje inde sovjetunie" is verbazend als je het met het werk hieronder vergelijkt. Hergé nam Kuifje inderdaad niet erg serieus voor "de Blauwe Lotus": 

      

Hergé gaat later ook afwisselende platen in de albums maken, zoals de straatbeelden in "de blauwe lotus" van een pagina groot, historische tekeningen van Syldavie en glas in loodramen in "de scepter van Ottokar". Ook speelt hij een beetje met beelden. Hij tekent (surrealistische) dromen, storende televisies en kijkt vaak vanuit de ogen van een dronkeman (meestal Bobby die weer van de whisky heeft gesnoept). 

    

   

  

Belangrijke invloeden op grafisch gebied voor Hergé waren vooral de Amerikaanse tekenaars, met in het bijzonder Geo Mac Manus. Maar ook de Fransman Alain Saint-Ogan met zijn "Zig et Puce" en Benjamin Rabier. 

  

Andere grote inspiratiebronnen voor gé waren de films van Harold Lloyd, Laurel en Hardy, Rintintin en zelfs Nazi-propaganda films. (Fluchtlinge, Shanghaiexpress) 

"De Klare Lijn" 

Wat is nou precies die klare lijn, die stroming in de stripkunst waar Hergé zo belangrijk voor is? Een duidelijk antwoord is hier niet op te geven. De meest uiteenlopende stripkunstenaars behoren tot deze stroming. Het is een moderne stroming die na de a-historische SF, zeden- en kritische strips teruggrijpt op het klassieke realistische exotische avontuur van de 40er jaren, naar de klassiekers van de Frans-Belgische school: de belangrijkste hiervan zijn Hergé (Kuifje), E. P. Jacobs (Blake en Mortimer) en Jacques Martin (Alex). 

 

De klare lijn van nu wil niet afbreken en vernieuwen maar een verhaal brengen binnen een specifieke stijl, binnen een elementaire, functionele techniek: Stabiliteit. Een stijl waarin de grafische tekens universeel zijn vastgelegd, voornamelijk door Hergé. Maar ook een stijl waarbinnen ruimte is voor variatie en innovatie. 

Een paar kenmerken van de "klare lijn": 
 
•Belangrijk, vooral bij Hergé, is de overheersing van het verhaal over de tekening. Voor hem is het belangrijk dat het verhaal zo duidelijk mogelijk wordt verteld. De klare lijn is niet alleen een grafische stijl, maar ook een vertelstijl. Hergé streeft naar optimale leesbaarheid. 
 
•Lineaire tekeningen en klare vormen. 
 
•Abstracte gelaatstrekken en ononderbroken, gemakkelijk te begrijpen plots. 
 
Voor deze kenmerken geld echter dat ze bij veel striptekenaars van de "klare lijn" niet van toepassing zijn.    Een recensent schreef het volgende over Kuifje en de klare lijn: 

"De Klare Lijn is een offensief tegen de waardeloze nieuwe kunst, die verweten wordt alleen maar vuiligheid uit te stralen. Kuifje staat model voor een allesreiniger die een obsessie voor het vuil heeft, dat dient te worden verwijderd. Hij projecteert de eigen onbewuste viezigheid op de buitenwereld zodat de wereld duidelijke contouren kan blijven behouden. De Klare Lijn is de artistieke uiting van een kleinburgerlijke dwangneurose." 

De belangrijkste tekenaars die veel van ergés stijl overgenomen hebben zijn: (zijn assistent) Bob DeMoor, Theo van den Boogaard, Mark Smeets, Ever Meulen, Jacques Tardi, Dick Briel maar vooral Joost Swarte. 

   

Plagiaat, Parodie en Hommages 

Net als Mona Lisa ontkomt ook Kuifje niet aan plagiaat en parodieën. Verschillende valse uitgaven verschenen waar uitgeverij Casterman tekort schoot. Vooral wat betreft "Kuifje in de Sovjetunie". Er zijn Turkse en Chinese piraten uitgaven met compleet nieuwe verhalen. Er is het beruchte "Kuifje in Zwitserland" waar Kuifje eindelijk ouders krijgt, drinkt, rookt en sext als een bezetene. Maar er is vooral waardering. Zo maakte Lichtenstein de cover van een door Luten geschreven Kuifje verhaal ter ere van Hergé en er was de tentoonstelling Kuifje in Barcelona. 

 

 
Home